Surströmming i semla, czyli szwedzka kuchnia

Semla-kuchnia-szwedzka

Szwedzka kuchnia należy do jednej z najsmaczniejszych w północnej części Europy. Dzisiaj przyglądamy się co wchodzi w skład kuchni szwedzkiej. Dla zainteresowanych zamieszczamy również częściowe tłumaczenie słów oraz zwrotów na język szwedzki.

POSIŁKI (måltider)

Śniadanie (frukost)
Podstawą śniadania są płatki śniadaniowe, które je się z ciepłym lub z zsiadłym mlekiem (fil). Do tego dochodzi chleb (najczęściej chrupki) oraz różne dodatki do niego takie jak ser żółty, szynka, pasztet i warzywa. Zazwyczaj popija się to wszystko kawą lub sokiem. Herbata nie jest zbyt popularna, ewentualnie pije się ją razem z mlekiem czyli tzw. bawarkę.

Lunch (lunch)
Lunch je się zwykle między 11.00 a 14.00. Restauracje i bary proponują wtedy specjalne pakiety lunchowe zwane dagens rätt o dużo tańszych cenach niż normalne dania z karty. W pakiety lunchowe wchodzi ciepłe danie, sałatka, chleb, napój oraz kawa.

Obiad (middag)
Obiady je się między godziną 18.00 a 20.00. W restauracjach składają się one przeważnie z przystawki, drugiego dania i deseru. Jedzenie zup nie jest zbyt popularne. Do posiłku serwuje się piwo lub wino. Wiele restauracji oferuje również dania dla dzieci – barnrätter. Są one mniejsze i tańsze.

Kolacja (kvällsmat)
Jedzenie kolacji nie jest zbyt rozpowszechnione z powodu późnej pory jedzenia obiadów. Zazwyczaj jest to kromka chrupkiego chleba z serem żółtym lub inne proste danie.

Potrawy Wegetariańskie (vegetariska rätter)
Kultura jedzenia potraw wegetariańskich jest dość szeroko rozpowszechniona w Szwecji i praktycznie w każdym miejscu można znaleść coś dla wegetarianów. W porze lunchu i obiadu, większość restauracji oferuje dania wegetariańskie. W większych miastach można też spotkać specjalne bary sałatkowe.

BARY SZYBKIEJ OBSŁUGI

Stałym elementem w szwedzkich miastach i wioskach są budki z jedzeniem (gatukök lub korvstånd). Można tam kupić hot-dogi (varm korv med bröd), hamburgery, frytki (pommes frites) oraz zimne napoje. Cena hot-doga to około 12 SEK a hamburgera od 20 do 40 SEK w zależności od wielkości. W miastach i przy większych drogach często można również spotkać typowe sieci barów fast food jak McDonalds, Burger King czy Max. Cena zestawu Big Maca kosztuje w McDonaldzie 43 SEK. Popularne są także pizzerie, gdzie można znaleść bardzo duży wybór pizzy (ceny 40–60 SEK) oraz kebaby (30–40 SEK).

RESTAURACJE

Restauracje, tak jak w każdym innym kraju, różnią się znacznie kategorią i cenami. Dość jednolite są jednak ceny lunchowe (dagens rätt), które oferowane są między godziną 11.00 a 14.00. Za 50–100 SEK można wtedy zjeść dobry posiłek który składa się z ciepłego dania, sałatki, chleba oraz napoju i kawy. Od godziny 18.00, restauracje zaczynają serwować swoje oficjalne dania z karty. Ważna jest wtedy rezerwacja stolika. Za posiłek złożony z trzech dań i wina trzeba wtedy zapłacić 300–500 SEK w restauracji średniej kategorii.

Tradycyjne ’szwedzkie stoły’ (smörgåsbord) trzeba szukać w większych hotelach i restauracjach. Stół powinien się wtedy uginać pod ciężarem oferowanych dań kuchni szwedzkiej jak potraw z łososia, śledzi, mięsa renifera, sałatek, ciast i deserów.

W większych miastach jest też duży wybór restauracji oferujących potrawy z innych części świata. Najczęstsze są restauracje chińskie, japońskie, włoskie, greckie i francuskie.

KAWIARNIE (konditori)
Szwedzkie konditori to połączenie kawiarni z cukiernią. Oferują one pyszne rodzaje kawy i ciastek (niektóre nawet na ciepło). Pamiętaj że normalną cenę płaci się tylko za pierwszą filiżankę kawy. Następne są dużo tańsze lub wręcz darmowe. W kawiarniach podawane są również sute kanapki obłożone różnorodnymi specjałami kuchni szwedzkiej. Większość kawiarni oferuje także proste dania lunchowe.

SPECJALNOŚCI KUCHNI SZWEDZKIEJ

Glögg – wino korzenne wzmocnione spirytusem. Pije się je na cieplo z migdałami, rodzynkami i orzechami w okresie Bożego Narodzenia.

Gravad lax – łosoś marynowany z koprem, cukrem i solą. Podawany jest z sosem musztardowym i cytryną.

Janssons frestelse – pokusa Janssona, zapiekanka z anchois, ziemniaków, cebuli i śmietany.Tradycyjne danie wigilijne.

Köttbullar – pulpety z mięsa mielonego, które polewa się brunatnym, śmietankowym sosem i je z borówkami.

Lucikatter – slodkie bułeczki z szafranem. Piecze się je w czasie Adwentu.

Messmör – topiony serek sporządzany z mleka koziego

Nyponsoppa – zupa z owoców dzikiej róży, podawana z lodami waniliowymi.

Pepparkakor – Herbatniki korzenne z imbyrem. Piecze się je na Boże Narodzenie.

Pytt i panna – kawałki mięsa, cebuli i smażonych ziemniaków, podawane z jajkiem sadzonym i ćwikłą.

Semla – słodka bułka z nadzieniem migdałowym i bitą śmietaną, którą kiedyś jadło się w talerzu z ciepłym mlekiem. Piecze sie ją w czasie Wielkiego Postu.

Surströmming – sfermentowany śledź o mocnym, specyficznym zapachu. Sprzedaje się go w puszkach ze zdeformowanymi denkami. Jeść raczej na świeżym powietrzu! Ciekawostka – w serwisach takich jak YouTube można oglądać „zmagania” wielu osób ze śledziami surströmming – niestety wiele osób nie wytrzymuje ich zapachu oraz smaku co kończy się…zresztą, zobaczcie sami: https://www.youtube.com/watch?v=3vEl6Ey8Gdc

Ärtsoppa – grochówka z mięsem wieprzowym, którą tradycyjnie jada się w czwartki. Do zupy podaje się odrobinę musztardy a na drugie danie naleśniki z dżemem i bitą śmietaną lub lodami.